Burgemeester Roosendaal verbijsterd over uitlekken rapport naar ongewenst gedrag, onderzoekers zien patroon
In dit artikel:
Onderzoeksbureau & Van de Laar concludeert dat er binnen de gemeente Roosendaal sprake is van structurele sociale onveiligheid die de ambtelijke organisatie, het bestuur en de stad schaadt. Dat bleek uit de presentatie van een belevingsonderzoek woensdagavond, nadat delen van het rapport eerder die dag waren gelekt — iets waar burgemeester Mark Buijs verbijsterd over was. Buijs zei dat de stukken alleen in de begeleidingscommissie waren gedeeld en dat het lek volgens hem door een raadslid moet zijn gekomen; hij zal geen aangifte doen omdat er geen juridische basis voor is.
Wat is onderzocht en hoe
Het onderzoek richtte zich op bestuurscultuur en sociale veiligheid in Roosendaal. Van de 624 uitgenodigde respondenten vulden 352 de online vragenlijst in; daarnaast voerden de onderzoekers 113 dieptegesprekken. De Universiteit Utrecht ondersteunde de toetsing van wat als patroon beschouwd mocht worden. Het rapport is een belevingsonderzoek: het legt ervaringen vast en selecteert alleen terugkerende patronen, geen juridische vaststelling van individuele feiten.
Belangrijkste bevindingen
- Er bestaat een persistent patroon van ongewenst gedrag: kleinerende opmerkingen, intimidatie, pestgedrag en onveilig delen van informatie komen volgens de onderzoekers veelvuldig voor.
- 55 procent van de respondenten geeft aan ervaring te hebben met ongewenst gedrag. Tegelijkertijd wordt er weinig gemeld; medewerkers denken dat meldingen geen effect hebben en vrezen repercussies, wat leidt tot een wegkijkcultuur.
- Rollen zijn vaak onzuiver: wethouders treden op de taken van ambtenaren, terwijl sommige raadsleden juist te weinig doen, waardoor medewerkers worstelen om hun werk zorgvuldig uit te voeren.
- Jarenlange politieke rivaliteit — met name tussen de VLP en de Roosendaalse Lijst — heeft spanningen door laten sijpelen naar de ambtelijke organisatie en droeg bij aan een “giftig samenspel” dat uiteindelijk mede leidde tot het vertrek van wethouders Arwen van Gestel (VLP) en Sanneke Vermeulen (VVD).
Adviezen en vervolg
& Van de Laar adviseert onder meer:
- Het instellen van een onafhankelijke stuurgroep die herstel en sociale veiligheid bewaakt.
- De ambtelijke top (gemeentesecretaris en directie) een leidende rol te geven in het herstelproces, omdat zij buiten het politieke strijdtoneel staan.
- Externe bemiddeling tussen de betrokken politieke partijen om de langdurige conflicten te de-escaleren.
- Een toets op de huidige werkwijzen, zoals ‘autonoom werken’, die medewerkers weinig veilige meldopties schijnen te laten.
Reacties en perspectief
De onderzoekers benadrukken dat het rapport niet bedoeld is om individuen publiekelijk ter verantwoording te roepen of politieke punten te scoren, maar om herstel mogelijk te maken. Herstel zal volgens hen tijd vergen — mogelijk jaren — omdat het vertrouwen diep is aangetast en sommige patronen bijna in het gemeentelijke ‘DNA’ lijken te zitten. PvdA-leider Björn Rommens stelde voor een breed moreel beraad in te stellen om normen en waarden te bewaken.
Kortom: het rapport signaleert een ernstig en terugkerend probleem van sociale onveiligheid in Roosendaal, veroorzaakt door rolonduidelijkheden en politieke spanningen, en bevat concrete aanbevelingen voor structurele hervorming om het vertrouwen en de veiligheid binnen de gemeente te herstellen.