Burgemeester Roosendaal woedend over uitlekken onthutsend rapport: 'Dat moet een raadslid hebben gedaan'

In dit artikel:

Burgemeester Mark Buijs reageerde geschokt tijdens een speciale gemeenteraadsvergadering in Roosendaal op het voortijdig uitlekken van twee onderzoeksrapporten over de bestuurscultuur en een omstreden miljoenendeal met een Poolse supermarkt. De documenten, opgesteld door onderzoeksbureau & Van de Laar, waren dinsdagavond alleen gedeeld met de begeleidingscommissie van de raad en daarna in bewaring gelegd; Buijs zei dat het lek volgens hem door een raadslid moet zijn gekomen. Hij weigert verdere vragen hierover te beantwoorden en doet geen aangifte omdat er geen juridische grond voor is; de geheimhouding berustte op een onderlinge afspraak.

Hoofdonderzoeker Stan van de Laar presenteerde de conclusies over de bestuurscrisis: na een half jaar onderzoek constateert zijn team dat er binnen de gemeente sprake is van structurele sociale onveiligheid die medewerkers, de ambtelijke organisatie en de stad schaadt. Het gaat volgens hem om een belevingsonderzoek — geen waarheidsvinding — waarbij alleen patronen zijn gerapporteerd en individuele gevallen zorgvuldig zijn geanonimiseerd. Uit de enquête en gesprekken blijkt dat 55 procent van de respondenten ervaring heeft met ongewenst gedrag (kleinerende opmerkingen, intimidatie, pestgedrag, onveilig delen van informatie), terwijl melden zelden gebeurt uit angst voor repercussies. Die angst voedt volgens het rapport een wegkijkcultuur waarin onveilig gedrag genormaliseerd raakt.

Het onderzoek signaleert rolonzuiver gedrag: wethouders die taken van ambtenaren overnemen, raadsleden die onvoldoende optreden, en jarenlange politieke rivaliteit die druk legt op de ambtelijke organisatie. De val van wethouders Arwen van Gestel (VLP) en Sanneke Vermeulen (VVD) wordt niet gezien als een plotseling incident maar als het resultaat van een langzaam oplopend, giftig samenspel, mede ingegeven door de langlopende strijd tussen VLP en de Roosendaalse Lijst. Van de Laar adviseert dat die conflicten onder externe begeleiding worden bijgelegd en waarschuwt dat herstel waarschijnlijk jaren zal duren omdat het vertrouwen diep beschadigd is.

Aanbevelingen van & Van de Laar zijn onder meer het instellen van een stuurgroep die sociale veiligheid herstelt en bewaakt, een herijking van de ambtelijke organisatie (onder andere de aanpak van ‘autonoom werken’ dat meldmogelijkheden beperkt), en een duidelijkere rol voor de gemeentesecretaris en directie als neutrale leiders in het herstelproces. Ook ontbreekt volgens het rapport vertrouwen in HR: medewerkers weten niet bij wie ze veilig terechtkunnen.

Methodologisch werden 624 mensen uitgenodigd voor een online vragenlijst, waarvan 352 reacties terugkwamen, en werden 113 persoonlijke gesprekken gevoerd; de Universiteit Utrecht ondersteunde de beoordeling wanneer iets als patroon kon worden aangemerkt. Lokale politici riepen om concrete voorbeelden en structurele maatregelen; PvdA-leider Björn Rommens stelde voor een ‘moreel beraad’ in te stellen dat normen en waarden bewaakt.

Kort samengevat: het onderzoek beschrijft diepgewortelde problemen in de bestuurscultuur van Roosendaal — veel medewerkers ervaren onveiligheid en melden weinig — en doet aanbevelingen voor langdurig, extern begeleid herstel, terwijl het uitlekken van de rapporten zelf de onveiligheidsgevoelens binnen de gemeente verder heeft aangewakkerd.