Het lijkt al herfst en dat is geen goed nieuws: zorgen over 'enorme impact' van droogte voor de natuur
In dit artikel:
In Zuidoost-Brabant, vooral in natuurgebied De Plateaux (Bergeijk) en wijken van Eindhoven, vallen bomen dit jaar opvallend vroeg hun bladeren kwijt. Boswachter Koen Jellema (Natuurmonumenten) signaleert dat jonge aanplant—meidoorn, lijsterbes, hazelaar, eiken en linden—door het vochttekort ernstig verzwakt is; sommige struiken lijken al ten dode opgeschreven. De oorzaak is een aanhoudende droogte: planten stoten blad af om verdamping te beperken, een verschijnsel dat wel ‘valse herfst’ wordt genoemd.
In de stad merken bewoners en gemeentediensten de gevolgen: veegwagens en bladruimers rijden extra rond, onder meer in Eindhoven-Tongelre waar het Deurnese bedrijf van Mike Panhuijzen straten en kolken van bladvrij houdt om te voorkomen dat afvoeren bij hoosbuien dichtslibben. Ook in het Natura 2000-gebied is de schade zichtbaar: heideplanten zijn verdord nadat het terrein eerder langdurig onder water heeft gestaan, vijvertjes zijn uitgedroogd en oeverbegroeiing sterft af. Sommige soorten, zoals zonnedauw, profiteren tijdelijk van de droge omstandigheden, maar kunnen verdwijnen zodra het nat wordt—planten lijken de wisselende omstandigheden niet bij te benen.
De droogte raakt niet alleen planten. Bessen van de vuilboom verdrogen, waardoor nectar en voedsel voor vlinders, wilde bijen en zweefvliegen wegvallen. Dat werkt door in de voedselketen: minder insecten betekent minder voedsel voor zangvogels en roofvogels, met mogelijk minder jongen als gevolg. Jellema waarschuwt voor de onzichtbare, langetermijneffecten op bodem en biodiversiteit; vuilboom en lijsterbes spelen een rol in het opnemen van mineralen en het verbeteren van verzuurde bodems, functies die nu verloren dreigen te gaan. Hij noemt de gevolgen “enorm”.
Volgens de boswachter is er sprake van toenemende extremen: in de afgelopen acht jaar waren er vijf zeer droge en twee extreem natte jaren, wat het herstel van de natuur bemoeilijkt. Veel bomen zijn nu in een rustfase; pas volgend jaar zal duidelijk worden welke exemplaren het niet hebben overleefd. De situatie illustreert hoe klimaatvariabiliteit en droogte aanlegprojecten en natuurbeheer onder druk zetten en lokale maatregelen, zoals extra bladruimen, slechts directe, beperkte verlichting bieden.