Hoe de Peel de oorlog te boven kwam: 'Er zijn zoveel verhalen als er mensen zijn'
In dit artikel:
In het nieuwe boek De Peel herrijst staat de naoorlogse wederopbouw in het Brabantse Peelgebied — vooral Someren, Asten en Deurne — centraal. De bundel, opvolger van De Peel onder vuur en samengesteld door lokale historici onder eindredactie van Maarten Driessen, verzamelt eerder gepubliceerde feuilletonverhalen, foto’s en nieuw onderzoek en verschijnt medio september (adviesprijs €29,95).
De bijdragen belichten hoe het gewone leven na 1945 terugkeerde onder gespannen omstandigheden: woningnood waarmee mensen nog jaren in schamele onderkomens verbleven, onopgeloste militaire zaken zoals twintig vermiste Amerikaanse soldaten, en schurende morele debatten over wie tijdens de bezetting ‘fout’ was geweest. Een concreet voorbeeld uit de tekst is de juni 1946-opstand bij tricotagefabriek Te Strake & Verkouteren in Asten, waar werknemers dreigden te staken toen Henny Verkouteren terugkeerde in de directie omdat men hem collaboratie met de Duitse bezetter verweten had.
De auteurs doken in archieven en spraken met ooggetuigen en nazaten. Hans van Toer (66) uit Deurne, een van de schrijvers en bekend om zijn slagveldrondleidingen, plaatst lokale gebeurtenissen in een breder militair kader: volgens hem waren tactische keuzes van Montgomery — onder andere het besluit voor Market Garden in plaats van eerst de Schelde te bevrijden — bepalend voor de problematische logistiek in de Peel. Daarnaast speelden het moerassige terrein, modder en mijnen een grote rol bij het verloop van de bevrijding daar.
Medeauteur Piet Snijders (73) schetst de menselijke kant en de langdurige nasleep: de dood van de 12‑jarige Willy van den Heuvel in november 1944 leidde tot emigratie van het gezin naar Nieuw‑Zeeland. Ook komen sociaal‑politieke reacties aan bod, zoals het opnemen van Duitse kinderen in Nederlandse gezinnen in de jaren vijftig, bedoeld om invloed van het communisme tegen te gaan.
De Peel herrijst wil de minder onderzochte fase van de wederopbouw belichten en toont dat het verhaal van oorlog en herstel regionaal specifiek en nooit volledig te vatten is — er zijn immers “zoveel verhalen als er mensen zijn”.