Jacht op vliegtuigbommen Eindhoven Airport: 'Als je een aardbeving voelt, dat ben ik'
In dit artikel:
Rond de start- en landingsbaan van Eindhoven Airport wordt de bodem de komende weken systematisch afgezocht op niet-ontplofte vliegtuigbommen uit de Tweede Wereldoorlog. De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) heeft met een ‘supermetaaldetector’ het terrein tot zes meter diepte gescand en uit bijna 4.000 metaalvondsten 37 objecten geselecteerd die de omvang hebben van een vliegtuigbom van 100 pond of meer. „Het is niet de vraag óf er bommen liggen, maar hoeveel”, zegt sergeant‑majoor Robert‑Jan, die de operatie begeleidt.
Het zoekgebied beslaat het directe gebied rond de baan; vorig jaar only op een klein vakje werden al vijf bommen gevonden. Met GPS worden verdachte plekken precies vastgesteld, waarna graafmachines laag voor laag de grond openen. Veel van de gedetecteerde objecten blijken geen explosieven te zijn maar oud ijzer, plaatmateriaal, legerhelmen, bunkers of zelfs fietsen die destijds als opvulling zijn gebruikt. Bij een daadwerkelijke vondst bepalen vooral het type ontsteker en de staat daarvan de vervolgstappen.
Een bijzonder gevaar vormen zogeheten chemische lange vertragers: een klein ampulletje met bijvoorbeeld aceton dat in de loop van tientallen jaren metalen tussenstukken aantast en uiteindelijk losschiet. Zulke ontstekers kunnen spontaan detoneren — incidenten met dergelijke vertraagde ontstekers gebeurden al in Duitsland en op vliegbasis Twente. Als zo’n ontsteker wordt aangetroffen, wordt de bom meestal ter plaatse tot gecontroleerde ontploffing gebracht door EOD-specialisten die zelf een springlading aanbrengen en het geheel afdekken met een forse laag zand (tot meerdere meters) om de kracht te dempen. Grote ontruimingen van omliggende wijken zijn vanwege de ligging van de luchthaven niet nodig, wel kunnen omwonenden ’s nachts trillingen voelen: „Als omwonenden ’s nachts de aarde voelen trillen, dan was ik het”, aldus de sergeant‑majoor.
De ruiming is een voorwaarde voor een veel grotere renovatie van de startbaan die gepland staat in 2027. Die verbouwing is geen gewone opknapbeurt: de hele fundering wordt vernieuwd, stroken naast de baan worden breder gemaakt om aan nieuwe NAVO-veiligheidseisen te voldoen, er komt een nieuw afvoersysteem vanwege zwaardere regenbuien, een modern landingssysteem voor slecht zicht, kilometers nieuwe kabels en een nieuwe taxibaan om het grondverkeer veiliger te maken. Machines mogen pas grootschalig werken als het gebied vrij is van explosieven, daarom loopt de huidige opsporingsactie vooruit op de renovatie.
De bomwerkzaamheden beginnen op 22 september en moeten afgerond zijn op 17 oktober. De inzet is erop gericht het luchtverkeer tijdens de ruimingsfase zo min mogelijk te hinderen, terwijl de veiligheid van personeel, vliegtuigoperaties en omwonenden gewaarborgd blijft.