Korrel voor korrel leggen boeddhistische lama's uit Tibet marmerzand neer in Vorstenbosch: meditatief ritueel duurt dagen
In dit artikel:
In de boeddhistische tempel Karma Eusel Ling in Vorstenbosch legden Tibetaanse lama’s van vrijdag tot en met zondag in drie dagen een zandmandala aan: een fijnzinnig meditatief ritueel waarbij gekleurd marmerzand korrel voor korrel uit metalen buisjes (chakpur) op een houten ondergrond wordt geschraapt en zo een geometrisch kunstwerk vormt. Lama Karma Tsultrim Tcheudjoeng werkte hiervoor samen met Lama Rikjen, Lama Gelek en Lama Karnima, die speciaal uit India waren overgekomen vanwege hun band met de gemeenschap in Vorstenbosch.
Het maken van de mandala draait niet om het eindresultaat, maar om aandacht, aanwezigheid en vertrouwen tijdens het proces. Zoals Lama Karma zegt: “Je oefent om in het hier en nu te zijn, niet om succes na te jagen.” De rustige handelingen en het zachte schrapende geluid van het zand werken meditatief en vullen de ruimte met een andere energie die bezoekers kunnen ervaren. De uiteindelijke vernietiging van de mandala tijdens de slotceremonie — het wegvegen van het zorgvuldig opgebouwde werk — is bedoeld als oefening in loslaten en het doorbreken van het ego: geen gehechtheid aan bezit, maar verbinding met het huidige moment.
De gebeurtenis diende zowel als spirituele praktijk voor de betrokken lama’s als les voor de bredere samenleving, waarin tempo en prestatiedruk vaak de boventoon voeren. Volgens de organisatoren leert het ritueel stilte omarmen en zo ruimte te scheppen voor mededogen, genezing en echte blijdschap.
Achtergrond: Ria Bello‑Mouwen (Lama Karma) woont ruim dertig jaar in Vorstenbosch; na gezondheidsproblemen vond ze zo’n achttien jaar geleden rust in het boeddhisme en werd in 2018 door haar mentor tot lama ingewijd. Zij geeft vanuit de tempel workshops en begeleiding. In Nederland leven naar schatting 50.000–60.000 boeddhisten; lama‑inwijding volgt doorgaans na een lange spirituele weg en besluitvorming, en de 14e Dalai Lama (Tenzin Gyatso) wordt gezien als opperlama binnen het Tibetaans boeddhisme.