Laatste generatie ooggetuigen: hoe Kamp Vught hun verhaal blijft vertellen
In dit artikel:
Vorige week dinsdag overleed Peter Molthoff, waarna opnieuw een oud-gevangene van Kamp Vught wegviel. Volgens Nationaal Monument Kamp Vught is de groep overlevenden nu nog “op twee handen te tellen”: alleen enkele betrokkenen zoals Selma van de Perre, Marie Verbraeken en Elly Vleeschhouwer‑Bloqc zijn nog in leven, maar zij zijn hoogbejaard en vaak niet meer in staat om bezoekers te spreken.
Directeur Jeroen van den Eijnde noemt het verlies van ooggetuigen een kantelpunt; de persoonlijke getuigenissen die zij leverden moeten op andere manieren invoelbaar blijven. Het monument onderzoekt daarom aanvullende middelen zoals kunstmatige intelligentie (AI) en virtual reality (VR), maar ziet ook duidelijke beperkingen: eerdere VR‑pilots waren duur, vereisten begeleiding en lieten maar een paar mensen tegelijk de ervaring beleven. Voor nu ziet het museum geen directe reden om zulke technologie routinematig in te zetten, al sluiten zij toekomstig gebruik niet uit.
Wat wel centraal blijft staan, is het bieden van een betekenisvolle, toegankelijke ervaring. Bezoekers raken vaak geraakt door tastbare objecten, persoonlijke verhalen en de locatie zelf. Op het terrein staan een nagebouwde barak en een digitale kaartenbak: bezoekers kunnen via leeftijd, geslacht en provincie ‘ontmoeten’ welk gevangene bij hen past, terwijl op muren cijfers, biografieën en foto’s worden geprojecteerd. Daarnaast beschikt het monument over veel audiovisueel materiaal van oud‑gevangenen en getrainde gidsen en vrijwilligers die die verhalen persoonlijk doorgeven.
Er is ook aandacht voor doorwerking van herinnering binnen families: in een filmzaal loopt onder meer een serie over de derde generatie, die laat zien hoe oorlogservaringen doorgegeven worden. Educatie blijft een kernopgave; elk jaar komen duizenden leerlingen en studenten om te leren waarom deze geschiedenis vandaag nog betekenis heeft. Concluderend zoekt Nationaal Monument Kamp Vught naar een balans tussen behoud van authentieke getuigenissen, inzet van nieuwe technieken waar zinvol, en sterke educatieve en materiële presentaties om de herinnering levend te houden.