Martien Coppens fotografeerde Brabantse koppen in de geest van Vincent van Gogh

In dit artikel:

In het Van Gogh Village Museum in Nuenen loopt sinds kort een overzichtstentoonstelling van fotograaf Martien Coppens (1908–1986): Martien Coppens — Zien met hart en ogen. De selectie toont vooral zijn indringende ‘koppen’ — portretachtige foto’s van boeren uit Brabant die hij tussen de jaren twintig en veertig maakte. Direct bij binnenkomst hangt de beroemde opname van boer Hein uit Son (1933): een verweerd gezicht waarin rimpels, littekens en stoppelbaard het zware plattelandsbestaan zichtbaar maken.

Coppens, zoon van een klompenmaker en organist uit Lieshout, ontwikkelde zich tot een technisch bekwame ambachtsman; de tentoonstelling bouwt een doka na en illustreert hoeveel vaardigheid fotografie toen vergde. Met zijn gevoel voor licht-donkercontrasten gaf hij gezichten reliëf en diepte, en kreeg hij de bijnaam ‘beeldhouwer’ onder fotografen. In plaats van gestileerde portretten zocht hij naar een vluchtige waarheid: hij werkte vaak met een onopvallende camera en maakte reeksen foto’s om spontane gelaatsuitdrukkingen en ‘de ziel’ van zijn modellen te vangen.

Hoewel Coppens en Vincent van Gogh niet tijdgenoten waren — Van Gogh stierf jaren vóór Coppens’ geboorte — toont de expositie de geestverwantschap tussen hen. Net als Van Gogh zag Coppens rauwe schoonheid in het boerenleven. De koppencatalogus van Coppens bevestigt dat de ruwe trekken in schilderijen als De Aardappeleters geen overdreven fantasie waren maar gebaseerd op echte, doorleefde gezichten. Of Coppens bewust naar Van Goghs werk keek, blijft onbesproken in de zaal, maar inhoudelijk vullen fotografie en schilderkunst elkaar aan in hun eerlijke weergave van Brabantse arbeidscultuur.

Tentoonstelling: Van Gogh Village Museum, Nuenen — te zien t/m 19 oktober.