Moeke Maria, het historische brein achter LIJN 3 "Ik ben geen stilzitter, ik ben een doener"
In dit artikel:
Maria Gommeren (77), al drie decennia dorpsgids in Essen, is het brein en de historische bron achter LIJN 3 – Sporen naar het verleden, een spektakelmusical over de komst van de trein in Essen. Het project, dat op 15 augustus in Essen in première ging en nog tot 30 augustus te zien is, groeide uit haar onderzoek naar waarom en hoe de trein in de gemeente werd aangelegd (periode verhaal: circa 1850–1884). Gommeren leverde de historische feiten en personages; regisseur Jaak Lema schreef de dialogen en voegde verhaallijnen toe rond onmogelijke liefde, overlijden, volksleven, geloof en sociale tegenstellingen.
LIJN 3 verenigt honderden lokale vrijwilligers: ongeveer 400 mensen staan voor en achter de schermen en er werden zo’n 400 historische kostuums vervaardigd. Gommeren leidde opnieuw de kostuumploeg, net zoals bij de eerdere communityproductie (N)iemandsland uit 2018. Die naaiploeg, later bekend als (N)iemandskleding en verbonden aan vzw Kobie, maakte toen honderden kledingstukken voor 246 spelers en zette zich tijdens de coronapandemie in door duizenden mondmaskers en haarkapjes te naaien voor lokale zorgverleners. De groep verhuurt en levert nog steeds kostuums voor theater en historische evenementen.
De samenwerking met vzw Kobie en het gemeentebestuur van Essen was cruciaal: de vzw heeft een subsidieovereenkomst met de gemeente en ondersteunt culturele initiatieven zoals deze musical. Het initiatief past in een bredere herstelbeweging na de culturele stilstand door corona: de gemeente wilde iets groots dat de gemeenschap opnieuw zou verbinden, en Gommeren werd gevraagd het concept uit te werken — zij startte haar bronnenonderzoek in 2022 en presenteerde het concept in 2023.
LIJN 3 is ook een zichtbaar familie- en buurtproject. Buurvrouw Annemie Aerts vertelt dat haar dochters in de voorstelling meespelen; kledingstukken uit eerdere producties worden hergebruikt, wat continuïteit en lokale nostalgie toevoegt. De straatgemeenschap rondom Gommeren toont de hechte sociale verbondenheid die het project weerspiegelt: jong en oud helpen elkaar.
Praktisch: van de resterende vijf voorstellingen zijn vier uitverkocht; alleen de middagvoorstelling van 30 augustus heeft nog tickets via www.essen.be/lijn3. LIJN 3 illustreert hoe lokaal historisch onderzoek, vrijwilligerswerk en gemeentelijke steun samen een groots cultureel evenement kunnen opleveren dat erfgoed, saamhorigheid en artistieke verbeelding verbindt.