Monument voor KNIL-militairen in Nistelrode is poort naar verleden, maar ook naar de toekomst

In dit artikel:

In Nistelrode wordt zaterdag een monument onthuld ter nagedachtenis aan voormalige KNIL-militairen en hun echtgenotes die vanaf 1958 in woonoord Donzel werden gehuisvest. De graven op begraafplaats Loo kregen sinds 2024 een monumentale status, een besluit van de gemeente Bernheze na jarenlange inzet van vooral jonge generatie Molukse inwoners.

Initiatiefnemers zoals Virginia Heljanan en Ton Leftew werkten vanaf 2021 aan erkenning en een blijvend eerbetoon. Kunstenaar Juul Rameau ontwierp een kunstwerk met symboliek van de overtocht (de boeg van een schip), de poort van Donzel, traditionele elementen als de Tifa-trommel en orchideeën, en alle namen van de KNIL-militairen en hun vrouwen die in Donzel woonden. Het achterhalen van die namen vergde contact met familieleden door heel Nederland en soms in Indonesië. Recent kregen alle betreffende graven een markering met het KNIL-logo.

Voor veel betrokkenen markeert de onthulling zowel een afsluiting van jarenlang werk als een scharnierpunt naar de toekomst: een vaste plek om te herdenken en tegelijkertijd de geschiedenis door te geven aan jongere generaties. Voorbeelden van de zorg voor het grafveld zijn zichtbaar in het dagelijks onderhoud door mensen als Thony Rettob.

De plechtigheden bestaan uit een kranslegging bij het monument aan Van ’t Rijk om 10.00 uur, een traditionele Molukse mis in de Sint-Lambertuskerk om 11.00 uur en de ceremonie op begraafplaats Loo om 12.30 uur; ongeveer 200 mensen worden verwacht. Ter context: de KNIL (Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger) bracht na de dekolonisatie veel Molukse militairen naar Nederland; woonoorden zoals Donzel waren bedoeld als tijdelijke opvang, maar werden vaak permanente woonplaatsen.