Nieuw: vijf sterren 'batcave' voor de vleermuizen van De Maashorst
In dit artikel:
In natuurgebied De Maashorst verrijst dit najaar een speciaal ontworpen vleermuizenwinterverblijf: een halfondergrondse “vleermuishotel” met bijna 3.000 gaten en holletjes waar verschillende soorten vorst veilig kunnen overwinteren. Initiatiefnemer Carlo Wijnen — één van Nederland’s vleermuisspecialisten — leidde de bouw met enkele vrijwilligers en beroepskrachten. De exacte ligging aan de Zeeuwse kant van De Maashorst wordt bewust geheim gehouden om verstoring te voorkomen.
Het bouwwerk bestaat uit een 110 m³ grote verblijfruimte die onder betonnen dakplaten met uitsparingen ligt; daarboven wordt ongeveer 275 m³ zwart zand aangebracht zodat het hotel vanaf het maaiveld onzichtbaar wordt. De constructie creëert een vochtig microklimaat met een stabiele temperatuur tussen circa 4 en 8 °C — ideaal voor winterslaap: vleermuizen verlagen hun hartslag van enkele honderden per minuut tot ongeveer één slag per minuut en passen hun temperatuur aan die van de omgeving aan. Binnen zijn negen aparte ‘kamers’ gemaakt omdat elke soort specifieke voorkeuren heeft voor temperatuur en slaapplek.
Wijnen hoopt dat vijf tot zes soorten uit de regio — van de kleine franjestaart tot grootoor-, water- en meervleermuizen — het nieuwe verblijf snel weten te vinden. Vleermuizen zijn sociaal en zwermen in het najaar, waardoor nieuw ontdekte overwinteringsplekken zich vaak snel verspreiden. In een naburig verblijf telde Wijnen afgelopen winter ongeveer vijftig dieren; het nieuwe hotel biedt veel meer ruimte en variatie, met in totaal bijna 3.000 verblijfplaatsen.
Bescherming tegen verstoringen en predatie was een belangrijk ontwerpprincipe. De open toegangspoort is afgezet met dikke steigerpijpen, gevuld met grit om snel doorzagen te bemoeilijken. Een stalen deur met een smalle gleuf laat vleermuizen binnen maar houdt marters buiten; bovendien zorgt een permanent laagje water op de vloer er ’s winters voor dat bosmuizen minder snel naar binnen komen en vleermuizen niet worden aangevreten. Wijnen wijst op recente incidenten zoals een illegale houseparty in een ander complex, die vleermuizen ernstig kan verstoren: “Gaan in zo’n gebouw 150 man ineens een illegale houseparty houden. Wat denk je dat de vleermuizen daarvan vinden?”
De gemeente Maashorst financiert het project met ongeveer 25.000 euro. Wethouder Jeroen van den Heuvel benadrukt dat veel vleermuissoorten het moeilijk hebben door verlies van slaapplaatsen en verminderde insectenpopulaties; het verblijf biedt vanaf komende winter een veilig onderkomen. Wijnen hoopt zijn ontwerp later op grotere schaal toe te passen, bijvoorbeeld bij Defensie of waterschappen, waar soortgelijke, snel realiseerbare winterverblijven van waarde kunnen zijn.