Op bommenjacht rond startbaan Eindhoven Airport: 'Als je een aardbeving voelt, dat ben ik'
In dit artikel:
Rond de start- en landingsbaan van Eindhoven Airport doorzoekt de Explosieven Opruimingsdienst wekenlang de ondergrond op niet-ontplofte vliegtuigbommen uit de Tweede Wereldoorlog. Met een op een tractor gemonteerde ‘supermetaaldetector’ is tot zes meter diep gescand; uit bijna 4.000 metaalvondsten zijn 37 locaties geselecteerd die qua grootte en volume overeenkomen met bommen van 100 pond of meer. Het gaat niet alleen om bommen — er kan ook plaatmateriaal, helmen, fietsen of puin in de grond zitten — maar het vaste doel is duidelijk: eerst identificeren, daarna veilig ruimen of gecontroleerd laten ontploffen.
Het zoeken en ruimen gebeurt laag voor laag: GPS bepaalt nauwkeurig waar gegraven moet worden, een graafmachine verwijdert bodemlagen en specialisten beoordelen elk object. Cruciaal is het type ontsteker; mechanische ontstekers kunnen vaak verwijderd worden, maar zogenoemde chemische langvertragers zijn bijzonder gevaarlijk. Dat zijn ampullen met reagentia die over decennia langzaam een sluitplaat wegvreten; ze kunnen op elk moment spontaan detoneren. In Duitsland en eerder op vliegbasis Twente hebben dergelijke ontstekers al geleid tot onverwachte explosies, reden waarom de EOD veiligheid vooropstelt en vaak ter plaatse gecontroleerd tot ontploffing moet brengen.
Als een vondst niet verplaatst kan worden, plaatst het team een eigen springlading en bedekt die met meters zand (tot circa zeven meter) om de klap te dempen. Grote evacuaties van woonwijken zijn vanwege de ligging van het vliegveld volgens de autoriteiten niet noodzakelijk, al kan de grondschok wel schade veroorzaken aan het asfalt van de baan en ondergrondse kabels. Daarom is de volledige infrastructuur in kaart gebracht voordat werkzaamheden beginnen.
De bomruimactie is een voorbereiding op een ingrijpende renovatie van de start- en landingsbaan in 2027. Niet slechts een nieuw asfaltlaagje: de baan wordt fundamenteel vernieuwd, stroken naast de baan verbreed (volgens nieuwe NAVO-eisen), een groter afvoersysteem aangelegd, een modern landingssysteem geïnstalleerd en kilometers aan nieuwe kabels aangelegd. Ook komt er een nieuwe taxibaan om verkeersbewegingen veiliger te maken. Voor deze ingreep zal de luchthaven later dichtgaan voor ongeveer vijfënhalve maand.
De ruimwerkzaamheden aan de verdachte plekken starten op 22 september en moeten op 17 oktober zijn afgerond. De EOD benadrukt dat het niet de vraag is of er nog bommen liggen, maar hoeveel — en dat het detecteren, identificeren en veilig afhandelen van die resten het tempo en de veiligheidsafwegingen van de renovatie bepaalt.